De laatste jaren kwamen er meer en meer verontrustende studies (PIRLS, PISA) en signalen vanuit het onderwijs over de achteruitgang van leesplezier en begrijpend lezen. 

Het Vlaams ministerie van Onderwijs onderneemt nu actie en maakt budget vrij voor projecten met leesbevordering als expliciet doel.

Via de projectoproep "Lezen op school" riep Vlaams minister van Onderwijs Ben Weyts scholen en andere organisaties op om initiatieven te nemen om het lezen op school te bevorderen. Een selectie ervan zal uitgewerkt worden met financiële steun van de Vlaamse overheid.

Regio’s waar kinderen minder in contact komen met het Nederlands, zoals de grootsteden en de Vlaamse Rand, kregen bijzondere aandacht in de oproep.

De minister leunt daarbij op de wetenschap. Eerder al liet de Vlaamse Onderwijsraad (VLOR) een groep onderzoekers een systematische literatuurstudie uitvoeren. Het resultaat was de publiicatie Sleutels voor effectief begrijpend lezen. De publicatie en de sleutels waren richtinggevend voor de oproep.

De vijf sleutels zijn::

SLEUTEL ‘FUNCTIONALITEIT’:

Uitdagende, betekenisvolle leesopdrachten, waarbij leerlingen lezen met een concreet doel voor ogen dat aansluit bij hun dagelijkse leven en/of bij hun interesses. 

SLEUTEL ‘INTERACTIE’:

Zowel de interactie tussen leraar en leerling als de interactie tussen leerlingen onderling is van cruciaal belang om het begrijpend lezen positief te beïnvloeden. 

SLEUTEL ‘STRATEGIE-INSTRUCTIE’:

Een strategie kan worden omschreven als een ‘mentale tool die leerlingen inzetten om hun begrip te ondersteunen, te monitoren of te herstellen’. 

SLEUTEL ‘LEESMOTIVATIE’:

Leerlingen doen meer moeite om teksten actief te begrijpen als ze intrinsiek gemotiveerd zijn om de teksten te willen begrijpen.

SLEUTEL ‘TRANSFER’:

Met transfer wordt verwezen naar de noodzaak om het begrijpend lezen niet te beperken tot de begrijpend-leesles, maar deze cruciale vaardigheid doorheen het hele curriculum in alle leergebieden te stimuleren. 

De sleutels zijn in eerste instantie bedoeld voor het lager onderwijs, maar zijn zeker ook een bruikbaar kader voor leesprojecten met oudere kinderen en jongeren. Dat geldt zeker als  het moeilijke lezers zijn of als zij een taalachterstand hebben (OKAN, BSO). 

Zelfs in het volwassenenonderwijs kunnen deze sleutels een zinvol kader vormen -niet als dwingend keurslijf natuurlijk, maar als inspiratiebron. 

Een noodzakelijke beginvoorwaarde om tot die sleutels te komen, is natuurlijk rijk tekstmateriaal, op gepast leesniveau. Want als teksten te moeilijk zijn en/of te saai, krijg je niemand aan het lezen en kom je ook niet aan de andere sleutels toe.

Daarom zijn we ervan overtuigd dat ons fonds met makkelijk te lezen, maar boeiende verhalen voor elke leeftijd een mooie rol kan spelen bij leesprojecten. Dat geldt bij uitstek als de doelgroep van het leesproject bestaat uit kinderen en jongeren met  een andere moedertaal of kinderen/jongeren in een maatschappelijk kwetsbare situatie.

Heb je advies nodig bij je leesproject, zoek je geschikt leesmateriaal? Contacteer Lezen voor Iedereen en wij helpen je graag verder. 

Lezen voor Iedereen

Voor veel mensen zijn 'gewone' boeken veel te moeilijk. Daarom maakt uitgeverij Lezen voor Iedereen romans en werkboeken in eenvoudig Nederlands. Door een eenvoudigere verhaalstructuur, kortere zinnen, grotere letters, eenvoudigere grammatica en makkelijkere woorden. Zo kunnen jongeren en volwassenen die moeite hebben met lezen opeens wél een boek uitlezen. Dat geeft zelfvertrouwen en brengt het plezier in lezen terug.